Poručila je ovo u razgovoru za Vijesti.ba ministrica za nauku, visoko obrazovanje i mlade KS Adna Mesihović.
Ministrice Mesihović, na koji način je Ministarstvo za nauku, visoko obrazovanje i mlade KS do sada podržavalo rad Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine, s obzirom na najave zatvaranja zbog finansijskih problema?
Mesihović: Ministarstvo kontinuirano pruža podršku Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci BiH prepoznajući njen izuzetan historijski, kulturni i društveni značaj za našu državu. Čak i prije usvajanja Zakona o privremenom preuzimanju sufinansiranja institucija kulture i obrazovanja čiji je osnivač Bosna i Hercegovina, Ministarstvo je redovno sufinansiralo rad ove institucije prema planiranim sredstvima u budžetima Kantona Sarajevo.
Razumijevajući izazove s kojima se ova ustanova suočava usljed nepovoljnog finansijskog stanja, Ministarstvo je u ovoj godini pravovremeno sufinansiralo rad i doznačilo sredstva Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci koja su predviđena Budžetom Kantona Sarajevo za 2024. god u iznosu od 220.000 KM. Iako je iznos trebao biti isplaćen u dva jednaka dijela, na zahtjev menadžmenta i zaposlenika, drugi dio iznosa za sufinansiranje je isplaćen prijevremeno kako bismo doprinijeli olakšanju trenutnih izazova.
Kada je tačno usvojen Zakon i kako će on uticati na Nacionalnu i univerzitetsku biblioteku BiH?
Mesihović: Zakon je usvojen u aprilu 2024. godine kao odgovor na dugogodišnje nedostatke sistema finansiranja koji su doveli do trenutne krize u kojoj se biblioteka nalazi. On ne ulazi u ingerenciju države, ali predstavlja značajnu podršku za stabilnost i kontinuirano funkcionisanje kulturnih institucija Kantona Sarajevo. Vlada Kantona Sarajevo je jedina vlada koja je nekim pravnim aktom uopšte pokušala olakšati izazove s kojima se godinama kulturne institucije suočavaju. S obzirom da je Zakon usvojen tek u aprilu 2024. godine, a sam Prijedlog Budžeta Kantona Sarajevo za 2024. godinu usvojen mnogo ranije, čak i prije preuzimanja moga mandata, Ministarstvo za nauku, visoko obrazovanje i mlade Kantona Sarajevo je za ove namjene na odgovarajućoj stavci imalo raspoređen iznos od 220.000 KM. Rastužuje me činjenica da u Budžetu Kantona Sarajevo za 2024. godinu nisu planirana dovoljna sredstva za pokrivanje svih troškova NUB BiH i da primjena mjera ovog Zakona nije usklađena s Prijedlogom Budžeta za 2024. godinu. Također Ministarstvo kojim rukovodim ima najmanji budžet u odnosu na sva ministarstva Vlade Kantona Sarajevo.
Bez obzira na sve navedeno, Ministarstvo je u skladu s usvojenim Budžetom Kantona Sarajevo za 2024. godini, na koji nismo mogli uticati, izvršilo svoje obaveze, te je Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci BiH isplaćen planirani iznos za sufinansiranje rada.
Poražavajuća je činjenica da su neki od nivoa vlasti, vezajući se i ograđujući se ovim Zakonom, svoju društvenu odgovornost za podršku radu kulturnim institucijama uskratili, te je tako ove godine Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke ukinulo podršku Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci, koja je bila značajna i iznosila je prethodne godine 550.000 KM, a 2022. godine 430.000 KM. Ove godine raspisali su Javni poziv za dodjelu sredstava, kao i prethodnih godina, ali su dodali novi uslov, a to je da se sredstva ne smiju koristiti za finansiranja plata usposlenih. Time su dodatno Nacionalnu biblioteku stavili u težak položaj, i uskratili im mogućnost obezbjeđivanja barem istog ili sličnog iznosa kao i prethodnih godina.
Ako smo dobro razumjeli, sredstva sufinansiranja ne pokrivaju potpuno finansiranje plata zaposlenih u NUB-u. Koji su vaši planovi kako bi se izbjeglo zatvaranje ove institucije?
Mesihović: Tačno se razumjeli i tačno je da se radi o sufinansiranju, a ne potpunom finansiranju. U svom radu proteklih mjeseci sugerisala sam Vladi Kantona Sarajevo da je ovaj problem prioritetan i od visokog značaja, i da, bez obzira na druge nivoe vlasti i bez obzira na to što nas Zakon obavezuje da sufinansiramo rad, a ne u potpunosti finansiramo, trebamo iznaći najbolje rješenje kako bismo barem trenutno riješili finansiranje ako ništa osnovnih uslova za rad, a to su plate zaposlenika.
Kao ministrica, imala sam priliku i razgovarati lično s zaposlenicima biblioteka i nisam mogla da ne reagujem. Na sutrašnjem sastanku Vlade namjeravam ponovno istaknuti važnost podrške Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci BiH i zatražiti hitna interventna sredstva preraspodjelom sredstava sa drugih budžetskih stavki ili rebalansom budžeta. To bi za početak bilo privremeno rješenje.
Međutim, smatram da je dugoročno rješenje transformacija Nacionalne i univerzitetske biblioteke BiH u nastavnu bazu Univerziteta u Sarajevu, što bi obezbijedilo stabilno i redovno finansiranje.
Zadovoljstvo mi je vidjeti i zahvalna sam u ime svih zaposlenika biblioteke, kao i korisnika usluga iste, za podršku Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci koja nam stiže svakodnevno iz različitih obrazovnih i drugih institucija. S obzirom na to da ću u narednom periodu pokrenuti snažne pregovore s Univerzitetom u Sarajevu i Vladom u cilju prihvatanja ove naše inicijative, raduje me da su i Institut za jezik UNSA, kao i neki od fakulteta UNSA poslali jasnu poruku da je Nacionalna i univerzitetska biblioteka BiH baza nauke i naučne izvrsnosti od koje svih procesi treba da krenu.
Ovim rješenjem bismo sigurno i dobili Nacionalnu i univerzitetsku biblioteku BiH koja bi uz svoju bogatu historiju postala moderna i efikasna institucija slična svjetskim primjerima.
Moj lični stav, ali i stav koji imam s pozicije ministrice je isti, a to je da nacionalna biblioteka mora ostati vitalni dio naše obrazovne i naučne infrastrukture, dostupna istraživačima i čitaocima ne samo u BiH, već i širom svijeta.
(Vijesti.ba)
