Evropa se prošle godine suočila s najraširenijim poplavama od 2013., pri čemu je 30 posto riječne mreže kontinenta bilo pogođeno značajnim poplavama, rekli su naučnici u utorak, dok su klimatske promjene potaknute fosilnim gorivima nastavile poticati obilne kiše i druge ekstremne vremenske uvjete.
Poplave su usmrtile najmanje 335 ljudi u Evropi 2024., a pogodile su njih više od 410.000, objavile su služba Evropske unije za klimatske promjene Copernicus i Svjetska meteorološka organizacija (WMO) u zajedničkom izvještaju o klimi u Evropi.
Zapadna Evropa bila je najteže pogođena, a 2024. je svrstana među deset najkišovitijih godina u regiji prema podacima koji sežu do 1950.
Oluje i poplave bile su najskuplji vremenski ekstremi u Evropi, a prošle su godine uzrokovale štetu veću od 18 milijardi eura. Globalno gledano, 2024. bila je najtoplija godina na svijetu od početka mjerenja, kao i najtoplija za Evropu – kontinent koji se najbrže zagrijava.
Planet je sada oko 1,3 stepena Celzijusa topliji nego u predindustrijsko doba, uglavnom zbog klimatskih promjena koje je uzrokovao čovjek.
“Svaki dodatni djelić stepena porasta temperature je važan jer naglašava rizike za naše živote, ekonomije i planet”, rekla je glavna sekretarka WMO-a Celeste Saulo.
U izvještaju su istaknute i svijetle tačke, poput činjenice da su obnovljivi izvori energije proizveli rekordnih 45 posto energije u Evropi 2024., dok većina evropskih gradova ima planove za bolju prilagodbu klimatskim promjenama. Ali vremenski ekstremi zabilježeni su širom kontinenta.
Jugoistočna Evropa imala je najduži zabilježeni toplotni val, ukupno 13 dana, dok su se skandinavski ledenjaci smanjivali po najvećim zabilježenim stopama, a toplotni stres se povećao širom kontinenta.
Veći dio istočne Evrope bio je pogođen nedostatkom kiše i sušom, dok su poplave poharale zapadnu Evropu. Gotovo trećina ukupne evropske riječne mreže premašila je “visoki” prag poplava, dok je 12 posto doseglo “teške” nivoe poplava 2024. godine.
Razorne poplave u Valenciji krajem oktobra uzrokovale su većinu izgubljenih života i ekonomskih šteta uzrokovanih poplavama – u katastrofi su poginule 232 osobe. Oluja Boris u septembru je donijela najviše kiša ikad zabilježenih u srednjoj Evropi, a najpogođenije zemlje bile su Austrija, Češka, Njemačka i Slovačka.
Naučnici su potvrdili da su klimatske promjene učinile takve obilne kiše vjerovatnijima jer toplija atmosfera može zadržati više vode, što dovodi do intenzivne kiše. Atmosferska vodena para dosegla je rekordan nivo 2024.
Ostali faktori koji utječu na poplave uključuju i upravljanje rijekama i urbanističko planiranje koji određuju hoće li se kuće i infrastruktura graditi u područjima sklonim poplavama.
(Vijesti.ba / HINA)
